احیای«گلبندان» گامی برای حفظ شخصیت اصفهان/ حرکت به سوی زنده‌کردن فضاهای فراموش شده شهر
تاریخ انتشار: ۲۰ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۵۸۳۱۶
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان گفت: تکیه گلبندان عنصری است که سبقه تاریخی داشته، همسو با معماری تاریخی اصفهان بوده و یک فضای شهری عمومی است، همچنین کارکرد آئینی و رویدادی دارد که با مرمت آن با توجه به تاکید شهردار اصفهان، گامی برای حفظ شخصیت فرهنگی و دینی اصفهان برداشته شده است.
به گزارش خبرنگار ایمنا، «اصفهان شهری است که به خودی خود و به ذات، از هویت و شخصیت فرهنگی و تمدنی بالایی برخوردار است و امیدوارم که در چهار سال آینده، گردی بر دامن این شهر ننشسته و کاری نکنیم که شخصیت آن آسیب ببیند؛ گاهی انجام اشتباهی مثل ساخت یک ساختمان یا برگزاری رویدادی که در شأن شهر نیست، ممکن است شخصیت اصفهان را دچار لطمه و آسیب کند، بدین سبب امیدوارم بتوانیم با کمک فرهیختگان، نخبگان و مردمی که صاحب شهر هستند و با همفکری و مشارکت و همراهی آنها، قدم‌های مثبت و خوبی برای آبادانی کلانشهر اصفهان برداریم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در این راستا یکی از اقدامات بزرگی که توسط سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان انجام شده، بازسازی و مرمت تکیه گلبندان در قلب نصف جهان است؛ این تکیه در مجاورت میدان امام (ره) اصفهان از حسینه‌ها و آثار ارزشمند دوران صفویه بوده که تا حدود یک قرن پیش با سقف آجری وجود داشته، اما بر اثر شرایط جوی سقف آن تخریب و برای سقف چوبی اجرا شده بود که این سقف نیز تا اوایل دهه ۷۰ پابرجا بود، اما به مرور زمان به طور کامل تخریب شد.
عملیات بازسازی و مرمت تکیه گلبندان طی یک سال اخیر انجام شد و قرار است به احترام شخصیت فرهنگی اصفهان پایان هفته جاری به‌صورت رسمی به بهره‌برداری برسد و در اختیار شهروندان این دیار قرار گیرد.
آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفت‌وگوی خبرنگار ایمنا با محمدعلی ایزدخواستی، مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان در خصوص اهمیت احیای تکیه گلبندان و اقدامات این سازمان برای مرمت این بنای ارزشمند است.
ایمنا: به اهمیت نوسازی و بهسازی این تکیه اشاره کنید.
ایزدخواستی: تکیه گلبندان از تکیه‌های دوره صفویه بوده که در مجاورت میدان امام خمینی (ره) واقع شده است، این تکیه و مجموعه امامزاده احمد، مجموعه‌های بسیار فعال بازارچه حسن آباد در طول تاریخ بوده‌اند، البته از عناصر فرهنگی و مذهبی فعال دیگر این بازارچه مانند مسجد ساروتقی، مدرسه علمیه آقانجفی، مدرسه اسماعیلیه و سایر مدارس حوزه علمیه نیز بودند؛ لیکن ارتباط نزدیکی که بین تکیه گلبندان و امامزاده احمد بوده است یک مجموعه مذهبی آئینی ارزشمند را در این پهنه در کنار میدان امام در طول تاریخ رقم می‌زده است.
کارشناسان سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان مطابق تصاویر و عکس‌های هوایی سال ۱۳۳۵، اطلاعات و مستندات موجود تاریخی، این تکیه را طبق شواهد دوران صفویه بازطراحی و بازسازی کردند و به این ترتیب یک فضای باز شهری (میدان‌گاه) در جوار میدان امام (ره) ساخته شده که نقطه اتصال بازار چهارسوق مقصود و بازار حسن‌آباد نیز محسوب می‌شود.
ایمنا: مراحل اجرایی احیای پروژه تکیه گلبندان چه بود؟
ایزدخواستی: تکیه در دوره صفویه به‌صورت چهار رواق در چهار سو و مسقف بوده است که به مرور زمان سقف‌ها تخریب و به‌صورت چوبی در می‌آید؛ این سقف‌های چوبی تا اوایل دهه ۷۰ وجود داشته که آنها نیز به دلیل آسیب‌های ناشی از بارندگی‌ها و اتفاقات جوی به مرور از بین رفته است.
نزدیک به ۳۰ سال بود که این تکیه حالت مسقف خود را از دست داده و تنها سکوهای آن باقی مانده بود، از این‌رو سال گذشته با توجه به اینکه احیای این تکیه، فضای شهری ارزشمندی را در کنار میدان امام (ره) رقم می‌زند و فضای معنوی و مذهبی را احیا می‌کند، مرمت و بازسازی آن در دستور کار سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان قرار گرفت.
حدود یک‌سال مرمت و بازسازی تکیه گلبندان به طول انجامید و ۱۸ دهانه از رواق اجرا شد که ۲۱ سقف گنبدی شکل است و چهار طرف میدان‌گاه شهری را شامل می‌شود.
در این راستا مطالعات تاریخی انجام دادیم و بر اساس شواهد تاریخی، مستنداتی که داشتیم و عکس‌های هوایی که سال ۱۳۳۵ و دهه‌های دیگر گرفته شده بود و اطلاعات معتمدان محلی که در طول تاریخ به‌ویژه در نیم‌قرن اخیر، این بنا را مشاهده کرده بودند، اطلاعات را جمع‌آوری و بر اساس آن تکیه را طراحی کردیم.
حدود یک‌سال مرمت و بازسازی تکیه گلبندان به طول انجامید و ۱۸ دهانه از رواق اجرا شد که ۲۱ سقف گنبدی شکل است و چهار طرف میدان‌گاه شهری را شامل می‌شود.
تکیه شامل یک ورودی و خروجی اصلی است و یک خروجی نیز به سمت بن‌بست‌های پیرامونی دارد، چهار گشودگی به سمت این تکیه طراحی شده است که بر اساس طراحی انجام شده در سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان، یک سقاخانه با کاشی هفت رنگ و طرح‌های اسلیمی در ورودی تکیه از سمت بازار قرار گرفته است.
برای تکیه در یکی از دهانه‌ها یک آبدارخانه برای دم کردن چای و ارائه به عزاداران در آن فضا در نظر گرفته شده است، همچنین تمام سکوها و منبر مرمت و به‌صورت آجری اجرا شده است؛ کف تکیه سنگ استفاده شد و برای سکوها نیز از سنگ‌های گندمک استفاده شد تا رنگ آن با رنگ آجرها همخوانی داشته باشد.
کف صحن اصلی تکیه از سنگ‌های هتن‌آباد و جندق استفاده شده است تا با سنگ‌هایی که در طول تاریخ در اصفهان استفاده شده، همخوانی داشته باشد، همچنین یک کتیبه به‌صورت کاشی معرق پشت منبر قرار دارد و به حدیث نبوی «اِنَّ الْحُسین مِصباحُ الْهُدی وَ سَفینَهُ الْنِّجاة» مزین شده است.
ایمنا: همکاری مردم و معتمدان محل در انجام این اقدامات چگونه بود؟
ایزدخواستی: به محض آغاز پروژه، اهالی و معتمدان محلی بسیار مشوق ما بودند و از این اقدام استقبال کردند؛ هرکدام از اهالی محل در طول یک سال گذشته تا حد امکان کمک کردند تا تکیه به خوبی مرمت و بازسازی شود.
حمایت‌های معنوی از سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان، کار کردن در این پروژه را برای ما بسیار دلچسب کرده بود؛ این لطف حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و همکاری مردم است که بر اساس اعتقاداتشان از دل و جان مایه می‌گذارند.
ایمنا: تکیه گلبندان چه زمانی آماده بهره‌برداری می‌شود؟
ایزدخواستی: این تکیه، روز چهارشنبه بیست‌ودوم شهریورماه ۱۴۰۲ همزمان با ایام رحلت رسول اکرم (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) با برگزاری آئین سوگواری و منقبت‌خوانی اهل‌البیت (ع) و با حضور هیئت امنا به صورت رسمی به بهره‌برداری برنامه‌ریزی شده است.
بی‌شک با احیای تکیه گلبندان، یک نقطه ارزشمند برای گردشگری مذهبی و اجرای تعزیه‌خوانی، جنب میدان امام (ره) ایجاد شده است که امیدواریم با وجود یک هیئت‌مدیره قوی از اهالی محله، این نقطه به عنوان فضای معنوی ارزشمند نقش ایفا کند.
ایمنا: در مراحل مختلف این پروژه چه مقدار هزینه انجام شده است؟
ایزدخواستی: برای احیای تکیه گلبندان و انجام اقداماتی همچون اجرای سازه، آجرنمای سنتی به همراه تزئینات، سقاخانه، اتاق پشتیبانی تکیه، سنگ‌فرش و نورپردازی در مجموع حدود سه میلیارد تومان از بودجه شهرداری اصفهان هزینه شده است.
معتقدم احیای این تکیه تنها به‌عنوان احیای یک حسینیه و اضافه شدن یک فضای مذهبی به شهر نیست، بلکه احیای یک میدان‌گاه شهری محسوب می‌شود که دارای هویت تاریخی بوده است و می‌تواند در تربیت فرزندان این دیار مؤثر باشد.
ایمنا: مدت زمان اجرای پروژه چقدر بود؟
ایزدخواستی: اجرای این پروژه حدود ۱۰ ماه به طول انجامید و در حال حاضر آماده بهره‌برداری است.
ایمنا: ویژگی بنا و ارتباط آن با شخصیت تاریخی و فرهنگی اصفهان چیست؟
ایزدخواستی: یک فضای گشوده در کنار میدان امام (ره) یعنی اصلی‌ترین سایت گردشگری اصفهان و مهم‌ترین سایت گردشگری کشور داشتیم که از این فضا فقط به‌عنوان پارکینگ استفاده می‌شد، در صورتی که در طول تاریخ زیبایی این مکان مکمل زیبایی میدان امام (ره) بوده است.
پس از اجرای این پروژه، هر رهگذری جذب این فضا با شانیت مستقل و معماری همسان با میدان امام و بازار حسن آباد می‌شود که هر دو مربوط به دوره صفویه است؛ این مکان از یک فضای خالی به یک فضای غنی شهری تبدیل شده که موجب افزایش غنای فضایی در این محله شده است.
احیای بازارچه حسن آباد طی سال گذشته موجب شد قسمت بزرگ این بازار به بازار میدان امام (ره) متصل و در کنار آن تکیه گلبندان احیا شود.
در سایت‌های تاریخی، احیای بناهای ارزشمند تخریب‌شده موجب غنای فضاهای شهری موجود می‌شود و ضمن ارزش افزوده، سطح کیفی این محوطه‌ها ارتقا پیدا می‌کند؛ همین امر در ارتقای سطح کیفی فضای شهری ارزشمندی مانند بازار حسن‌آباد نقش بسزایی داشته است.
امیدواریم با بازسازی کاروانسرای مخصوصی که مقابل تکیه وجود دارد، با همراهی سایر بخش‌های دولتی این مجموعه کامل شود؛ احیای بازارچه حسن آباد طی سال گذشته موجب شد قسمت بزرگ این بازار به بازار میدان امام (ره) متصل و در کنار آن تکیه گلبندان احیا شود.
ایمنا: به اهمیت تکمیل و مرمت بنا و تناسب آن با شعارهای مطرح شده از سوی شهردار اصفهان در خصوص حفظ شخصیت فرهنگی و دینی کلانشهر اصفهان اشاره کنید.
ایزدخواستی: کالبدهای ارزشمند چند مؤلفه دارند و بخشی از فضای عمومی شهر محسوب می‌شوند؛ این کالبدها ارزرش‌های تاریخی دارد و معماری آنها همسو با معماری دوران مختلف شهر اصفهان است، احیای این کالبدها می‌تواند در غنای کالبدی شهر مؤثر باشد.
با توجه به اینکه تکیه گلبندان یک حسینیه است، اجرای آئین‌ها در آن دخیل است؛ البته قول داده شده تا این تکیه در اعیاد و عزاداری ائمه اطهار (ع) فعال باشد، از این رو به یک پاتوق آئینی در کنار سایت گردشگری میدان امام (ره) تبدیل می‌شود.
تکیه گلبندان عنصری است که سبقه تاریخی داشته، همسو با معماری تاریخی اصفهان بوده و یک فضای شهری عمومی است، همچنین کارکرد آئینی و رویدادی دارد که با مرمت آن با توجه به تاکید شهردار اصفهان، گامی برای حفظ شخصیت فرهنگی و دینی اصفهان برداشته شده است؛ تلاش ما حرکت به سوی احیای فضاهای فراموش شده شهر است.
در سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان بخش‌های مختلف شهری رصد می‌شود تا فضاهای شهری خلاق و تاریخی احصا شود، زیرا ایجاد و احیای این مکان‌ها مهم‌ترین نقش را در هویت‌بخشی به شهر تاریخی مانند اصفهان دارد.
هرآنچه بتوانیم نقاط خاطره‌ساز را که برگرفته از هویتمان است، افزایش دهیم، حس تعلق شهروندان به این شهر افزایش پیدا می‌کند و این هدف با احیا و ایجاد فضاهای شهری خلاق و تاریخی محقق می‌شود.
در سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان بخش‌های مختلف شهری رصد می‌شود تا فضاهای شهری خلاق و تاریخی احصا شود، زیرا ایجاد و احیای این مکان‌ها مهم‌ترین نقش را در هویت‌بخشی به شهر تاریخی مانند اصفهان دارد.
در پایان لازم می‌دانم از شهردار اصفهان و مدیر منطقه سه شهرداری این کلانشهر، همچنین همکارانم در سازمان نوسازی و بهسازی شهر و معتمدان محلی که در مرمت و نوسازی تکیه گلبندان از هیچ تلاش و حمایتی دریغ نکردند، به‌طور ویژه تشکر کنم.
کد خبر 686392منبع: ایمنا
کلیدواژه: نوسازی و بهسازی شهر مدیریت شهری کلانشهر شهرداری اصفهان شهرداری برنامه ریزی شهری نوسازی و بازسازی بناهای تاریخی مرمت بناهای تاریخی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان سازمان نوسازی و بهسازی شهر مرمت و بازسازی شخصیت فرهنگی شهردار اصفهان طول تاریخ فضاهای شهری بهره برداری میدان امام استفاده شد سال گذشته فضای شهری حفظ شخصیت میدان گاه حسن آباد انجام شد اجرا شد یک فضای بر اساس یک سال
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۵۸۳۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
لزوم استفاده از شیوه‌های نوین در جذب گردشگر
نماینده ولی فقیه در استان اصفهان با تاکید بر جذب گردشگر با استفاده از ایجاد جاذبه‌های بصری و نورپردازی گفت: باید از علم روز به ویژه در هنگام مرمت و تعمیر بناهای تاریخی بهره گیریم.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، آیت‌الله سیدیوسف طباطبایی‌نژاد در دیدار با مدیرکل اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان، مدیریت به ویژه مدیریت مسائل فرهنگی را بسیار مهم بیان و اظهار کرد: کار با مدیر و کارشناسان بسیار می‌تواند پیش برود و گاهی بیشتر از اعتبارات و بودجه در پیشبرد امور تأثیرگذار است، لذا مدیریت از این جهت بسیار مهم است و مسئله مدیریت نیز یک امر ذاتی است.
وی بهره‌گیری و استفاده از ظرفیت خیرین در توجه و حفظ میراث فرهنگی استان را امری مهم عنوان کرد و افزود: باید از حضور خیرین در امور میراث فرهنگی به ویژه در مرمت و بازسازی مساجد قدیمی و دیگر بناهای تاریخی و میراث فرهنگی استفاده کرد.
نماینده ولی فقیه در استان اصفهان با تاکید بر حفظ میراث فرهنگی و میراث گذشتگان تصریح کرد: با این کار فرهنگ خود را حفظ می‌کنیم و در می‌یابیم بزرگان ما چه میزان فهم داشته‌اند و بناها را طبق نیاز روز احداث می‌کردند.
آیت‌الله طباطبایی‌نژاد اضافه کرد: باید نمایشگاهی داشته باشیم و وسایلی که از قدیم اکنون در اختیار مردم است را جمع‌آوری و به نمایش بگذاریم تا به این واسطه هنر خود را نشان دهیم.
وی با تاکید بر جذب گردشگر با استفاده از ایجاد جاذبه‌های بصری و نورپردازی تصریح کرد: باید از علم روز به ویژه در هنگام مرمت و تعمیر بناهای تاریخی بهره گیریم؛ اصفهان مدارس علمیه تاریخی فراوانی در گذشته داشته اما در هنگام حمله افاغنه و در دوران پهلوی بیشتر این مدارس از بین رفت و تنها حدود ۳۰ مدرسه به جا مانده است.
امام جمعه اصفهان افزود: اصفهان از ظرفیت گردشگری بسیار بالایی برخوردار است و نقاط گردشگری فراوانی دارد اما در عین حال نیازمند مدیریت است و باید گفت میراث فرهنگی به ذوق و مدیران با ذوق و به مدیرانی که به‌صورت میدانی در مناطق حضور یابند نیاز دارد.
آیت‌الله طباطبایی‌نژاد تشکیل شورایی برای تفکیک برخی از بناهای شخصی از میراثی را مهم دانست و افزود: شورایی برای تفکیک برخی از بناها به تشخیص متخصصان این امر باید ایجاد شود تا تکلیف برخی از بناها در اصفهان مشخص شود.
وی عنوان کرد: باید به پیشکسوتان صنایع دستی و اساتید میراث فرهنگی اهمیت داده و نسبت به آنها رسیدگی کنید، همچنین از افرادی که می‌توانند در زمینه صنایع دستی آموزش دهند استفاده کنید و نسبت به تکریم و تجلیل و داشتن آماری از تعداد آنها و تهیه عکس و تصاویر این هنرمندان اقدام کنید، زیرا تکریم این هنرمندان امری ضروری است.
در ابتدای این دیدار نیز امیر کرم‌زاده، مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان توجه به میراث فرهنگی را توجه به ایران و تاریخ میراث کهن آن بیان کرد و اظهار داشت: توجه به میراث اسلامی و تمدن نوین اسلامی اهمیت به میراث گرانبهایی است که پیامبر اسلام به جا گذاشته و باید معرفی شود و در حفظ و ترویج آن تلاش کرد.
وی افزود: بناهایی که معماری فرهنگی و تاریخی خاصی در آن به کار رفته است و رهبر معظم انقلاب نیز بارها فرموده‌اند که این بناها فارغ از اینکه چه افرادی در آن زندگی کرده‌اند مهم بوده زیرا دسترنج هنرمندان و معماری ایرانی و اسلامی ما است.
مدیر کل اداره میراث فرهنگی استان خاطر نشان کرد: استان اصفهان یکی از استان‌های بسیار برخوردار در حوزه صنایع دستی است و صادرات صنایع دستی به دلیل ارزآوری و ایجاد اشتغال خانگی و ارزان قیمت دارای اهمیت است.
وی اضافه کرد: در حوزه گردشگری نیز اصفهان با تعدد بناهای تاریخی و آب و هوایی و راه‌های مواصلاتی و پایتخت بودن آن در ادوار گذشته نگین گردشگری کشور است و نشان می‌دهد که اصفهان مهد دین و در حوزه بناهای تاریخی و گردشگری بسیار مورد توجه بازرگانان بوده است.
کرم‌زاده هم چنین اعتبارات اندک میراث فرهنگی را یکی از دلایل اصلی عدم تحقق انتظارات مردم در حفظ و ترویج میراث فرهنگی عنوان کرد و ادامه داد: شرکت‌های سرمایه‌گذار و ورود آنها برای حفظ میراث فرهنگی در این حوزه اهمیت دارد و باید از ظرفیت این شرکت‌ها بهره برد.
کد خبر 748790
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است